۱۱ مهر ۱۴۰۴-کانون حقوق بشر ایران
کانون حقوق بشر ایران، جمعه ۱۱ مهرماه ۱۴۰۴ – روز پنج‌شنبه ۱۰ مهرماه ۱۴۰۴، در منطقه گلشهر؛ نیروهای نظامی و امنیتی با یورش به منزل یک خانواده بلوچ، «ریحانه ایرندگانی» دختر ۲۱ ساله بلوچ را به‌جای برادرش بازداشت کردند. این اقدام که از سوی نزدیکان خانواده «گروگانگیری» توصیف شده، موجی از نگرانی و اعتراض را در میان فعالان و نهادهای حقوق بشری برانگیخته است.
بازداشت بدون حکم قضایی
منابع مطلع می‌گویند مأموران با حضور سنگین و حتی استفاده از پهپاد، خانه خانواده ایرندگانی را محاصره کردند. اما زمانی که برادر ریحانه در منزل حضور نداشت، مأموران بدون ارائه حکم قضایی و بدون توضیح قانونی، ریحانه را بازداشت و به مکان نامعلوم منتقل کردند. خانواده تأکید کرده‌اند که این اقدام صرفاً با هدف وادار کردن برادر او به «خودمعرفی» صورت گرفته است.
نگرانی شدید خانواده
خانواده ریحانه ایرندگانی می‌گویند هیچ نهادی مسئولیت بازداشت را نپذیرفته و تاکنون توضیحی درباره وضعیت یا اتهام او داده نشده است. آنها این اقدام را مصداق روشن «گروگانگیری» و «نقض کرامت انسانی» دانسته و از نهادهای مدافع حقوق بشر خواسته‌اند برای آزادی فوری و بی‌قید و شرط ریحانه اقدام کنند.
- سمیه رشیدی؛ قربانی خاموش بی‌عدالتی زندان
- ضبط و مصادره وسایل بازداشت‌شدگان در اطلاعات رشت
تکرار الگوی گروگانگیری در بلوچستان
فعالان بلوچ می‌گویند این اولین بار نیست که چنین اقداماتی رخ می‌دهد. در سال‌های اخیر بارها گزارش شده که نیروهای امنیتی در سیستان و بلوچستان به‌جای فرد تحت تعقیب، بستگان او را بازداشت کرده‌اند. چنین الگوهایی نه‌تنها امنیت روانی خانواده‌ها را از بین می‌برد، بلکه اعتماد عمومی نسبت به ساختار قضایی و امنیتی کشور را نیز به‌شدت خدشه‌دار می‌کند.
نقض آشکار حقوق بشر در گروگانگیری دختر بلوچ ریحانه ایرندگانی
اقدام نیروهای امنیتی در بازداشت ریحانه ایرندگانی مصداق بارز نقض حقوق بنیادین بشر است. بر اساس اعلامیه جهانی حقوق بشر:
- ماده ۳ (حق زندگی و آزادی): هر فردی حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد. بازداشت خودسرانه ریحانه نقض این ماده است.
- ماده ۵ (ممنوعیت شکنجه و رفتار غیرانسانی): بازداشت به‌عنوان اهرم فشار بر بستگان، مصداق رفتار تحقیرآمیز و غیرانسانی است.
- ماده ۹ (ممنوعیت بازداشت خودسرانه): هیچ‌کس نباید خودسرانه دستگیر، بازداشت یا تبعید شود. اقدام مأموران بدون حکم قضایی آشکارا ناقض این ماده است.
- ماده ۱۲ (حمایت از حریم خصوصی و خانواده): هیچ‌کس نباید در زندگی خصوصی، خانواده یا منزلش مورد مداخله خودسرانه قرار گیرد. یورش به منزل خانواده ایرندگانی نقض مستقیم این ماده است.
اکنون، نگاه‌ها به سرنوشت ریحانه ایرندگانی دوخته شده است؛ دختری که تنها به‌دلیل جایگزین شدن به‌جای برادرش، قربانی سیاست‌های فشار و سرکوب نیروهای امنیتی شده است. فعالان حقوق بشر می‌گویند این نوع گروگانگیری نه‌تنها نقض قوانین داخلی و بین‌المللی است، بلکه باید زنگ خطری برای جامعه جهانی باشد تا بر توقف چنین رویه‌های غیرقانونی پافشاری کند.
